5.Yargı Paketi Resmi Gazete’de yayınlandı

İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Kanun, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Kanunun yasalaşmasıyla birlikte Aile Mahkemeleri tarafından verilen çocuk teslimi işlemleri, icra dairelerinden alınarak Adalet Bakanlığına veriliyor.

Kanuna göre, çocuk teslimine dair ilam veya tedbir kararları, yükümlüsü tarafından rızasıyla yerine getirilmediği takdirde hak sahibi, ilam veya tedbir kararının yerine getirilmesi için müdürlüğe başvurabilecek. Talebi alan müdürlük, her türlü iletişim vasıtasını kullanarak yükümlüyle irtibata geçecek ve müdürlük tarafından belirlenen gün ve saatte hak sahibine teslim edilmek üzere çocuğun belirlenen yere getirilmesini derhal bildirecek, bu bildirimin yapıldığını veya yükümlüyle irtibat kurulamadığını tutanağa bağlayacak. Yükümlü çocuğu getirmeyeceğini beyan ederse yahut çocuğu belirlenen yere getirmezse müdürlük, derhal yükümlüye, çocuğun teslimine dair bir teslim emri gönderecek. Müdürlüğün belirlediği yere getirilen veya yükümlünün haklı mazereti nedeniyle müdürlükçe alınan çocuk, hak sahibine teslim edilecek. Çocuğun üstün yararının gerektirdiği hallerde müdürlük, yükümlüyle irtibata geçmeye veya teslim emri tebliğine gerek olmaksızın bu hükümleri uygulayacak.

Çocuk, hak sahibine teslim edildikten sonra yükümlü haklı bir sebep olmaksızın çocuğu tekrar alırsa ayrıca yeni bir hükme veya yükümlüyle irtibata geçmeye ya da teslim emri tebliğine gerek olmaksızın çocuk hak sahibine teslim edilecek.

Kanunla, çocukla kişisel ilişki kurulması işlemlerinin çocuğun üstün yararını koruyacak şekilde yerine getirilebilmesi amacıyla müdürlüğün önerisi üzerine aile mahkemesince, çocuk, hak sahibi veya yükümlü hakkında danışmanlık tedbiri uygulanmasına karar verilebilecek. Yükümlünün teslim emrine ilk aykırı hareketinde müdürlük yükümlü hakkında danışmanlık tedbiri uygulanmasını aile mahkemesinden talep edecek. İlam veya tedbir kararını rızasıyla yerine getirdiğini iddia eden yükümlü, yapılan bildirimin veya bu bildirim yapılamamışsa gönderilen teslim emrinin haksız olduğunu, süresi içinde şikayet yoluyla ileri sürebilecek. Çocuğun yerleşim yerinin değişmesi halinde dosya resen ilgili yer müdürlüğüne gönderilecek ve ilgili müdürlük işlemlere kaldığı yerden devam edecek. Bu müdürlük, dosyadaki teslim emri kapsamında sadece teslimin gerçekleştirileceği yeni yeri yükümlüye tebliğ edecek. Teslim yeri değişikliği hak sahibine her türlü iletişim vasıtasıyla bildirilecek.

Hak sahibi veya teslim yükümlüsü hakkında Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun uyarınca gizlilik kararı ya da başka bir tedbire karar verilmesi halinde teslim işlemleri bu kararlar dikkate alınarak yerine getirilecek. Hak sahibi, teslim emrinin yükümlüye tebliğinden sonraki dönemde, teslim saatinden en az 48 saat önce çocuğu teslim almaya geleceğini müdürlüğe bildirdiği halde haklı bir mazeret olmaksızın art arda 2 kez veya bir yılda 3 kez gelmezse müdürlük tarafından dosyanın işlemden kaldırılmasına ve teslim emrinin hükümsüz hale gelmesine karar verilecek. Teslim emrinin tebliğinden sonraki dönemde yükümlü en az 1 yıl boyunca emrin gereğini usulüne uygun bir şekilde yerine getirecek ve müteakip dönemde de kişisel ilişki kurulmasına dair mahkeme kararına uygun hareket edeceğini taahhüt ederse müdürlük, ilgili uzmanın kanaatini de alarak dosyanın işlemden kaldırılmasına ve teslim emrinin hükümsüz hale gelmesine karar verebilecek. Bu karar hak sahibi ve yükümlüye tebliğ edilecek. Yükümlü bu taahhüdünü yerine getirmezse hak sahibinin talebiyle yükümlüye doğrudan teslim emri bildirilecek.

Çocuk Koruma Kanunu’nda yapılan değişiklikle teslim mekanlarına ilişkin düzenleme yapıldı. Buna göre, çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilam ya da tedbir kararlarının yerine getirilmesine ilişkin işlemler, Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüğünce belirlenen teslim mekanlarında gerçekleştirilecek. Teslim işlemleri için müdürlüğün talebi üzerine, valilikler ve belediyeler tarafından elverişli teslim mekanları belirlenecek, yoksa oluşturulacak, araç tahsis edilecek ve sürücü görevlendirilecek. Teslim mekanlarının belirlenmesinde, oluşturulmasında, tefrişinde, bu mekanların güvenliğinin sağlanmasında ve teslim hizmetlerinin sunumunda, kamu kurum ve kuruluşları ile belediyeler, müdürlüğe her türlü desteği sağlayacak. Çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair müdürlükçe yapılan işlem ve verilen kararlara karşı, öğrenme ya da tebliğ tarihinden itibaren bir hafta içinde, işlemi yapan müdürlüğün bulunduğu yer aile mahkemesine şikayette bulunulabilecek. Mahkeme, yapılan işlemlerin yerine getirilmesini durdurabilecek ya da dosya üzerinden gerektiğinde ilgilileri dinlemek suretiyle ivedilikle karar verecek. Şikayet üzerine verilen karara karşı, tebliğden itibaren bir hafta içinde itiraz edilebilecek. İtiraz merci, bir hafta içinde kararını oluşturacak, itirazı yerinde görürse işin esası hakkında karar verecek. İtiraz üzerine verilen karar, kesin karar olacak.

Çocuk teslimine dair ilam ya da tedbir kararlarının yerine getirilmesine ilişkin teslim emrine aykırı hareket edenler ile emrin gereğinin yerine getirilmesini engelleyenler, bir ay içinde yapılacak şikayet üzerine, fiil suç teşkil etse dahi, üç aya kadar disiplin hapsi ile cezalandırılacak. Çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilam ya da tedbir kararlarının yerine getirilmesine ilişkin teslim emrine aykırı hareket edenler ile emrin gereğinin yerine getirilmesini engelleyenler, bir ay içinde yapılacak şikayet üzerine, 3 günden 10 güne kadar disiplin hapsiyle cezalandırılacak. Kişisel ilişki kurulması için kendisine çocuk teslim edilen hak sahibi, ilam ya da tedbir kararında belirtilen sürenin bitiminde çocuğu belirlenen yere getirmezse, fiil suç teşkil etse dahi, 3 aya kadar disiplin hapsi ile cezalandırılacak. Şikayete bakacak görevli ve yetkili mahkeme, işlemi yapan müdürlüğün bulunduğu yer aile mahkemesi olacak.

Disiplin hapsi ile cezalandırmaya ilişkin kararlar, kesinleşmesini müteakip cumhuriyet başsavcılığı tarafından infaz edilecek. Bu kararlar kesinleştiği tarihten itibaren iki yıl geçtikten sonra yerine getirilemeyecek. Şikayetten vazgeçilmesi halinde ya da çocuğun velayet hakkı sahibine teslim edilmesi durumunda dava ve bütün sonuçlarıyla beraber ceza düşecek. Aile mahkemesince verilen kararlara karşı, ilgili maddeler uyarınca itiraz edilebilecek. Çocuğun uzman veya öğretmen tarafından yükümlüden ya da hak sahibinden teslim alındığı veya diğerine teslim edildiği sırada kayda alınan ses veya görüntülerin internet ortamında yayınlanması nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden ilgililer, İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’un ilgili maddesi uyarınca içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesini isteyebilecek.

Kanunla, çocuk teslimi ya da çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair kararların yerine getirilmesi için hak sahibinin katlanması gereken mali külfet ortadan kaldırılıyor. Çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilam ya da tedbir kararlarının yerine getirilmesine ilişkin yapılacak işlemler, Harçlar Kanunu ile diğer kanunlar uyarınca alınması gereken tüm harçlardan istisna olacak. Ayrıca bu iş ve işlemlerin yürütülmesi için yapılacak tüm masraflar, avukatlık ücreti hariç Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanacak.

Çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilam veya tedbir kararlarının yerine getirilmesine ilişkin işlemleri hafta sonu ve resmi tatil günlerinde yerine getirmek üzere görevlendirilen uzman ve öğretmenlere bu kapsamda fiilen görev yaptıkları her teslim işlemi için, görevlendirilen diğer kişilere ise bu kapsamda görev yaptıkları her gün için (500) gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayıyla çarpımı sonucu bulunacak tutarda ödeme yapılacak. Bu ödemeden damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesinti yapılmayacak. Bu ödemelerden kadrolu veya sözleşmeli olup olmadığına bakılmaksızın görevlendirilen tüm personel yararlanacak. Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Yön ve Kapsamına Dair Kanun’un, kararların yerine getirilmesi hükmünde de değişikliğe gidiliyor. Bu kapsamda çocuğun iadesine ya da şahsi ilişki kurulmasına dair ilamlar, teslim emri tebliğ edilmeksizin yerine getirilecek.

5’inci Yargı Paketi’ni içeren kanuna göre, iş yoğunluğunun veya personel sayısının fazla olduğu icra dairelerinde dairenin düzenli, uyumlu ve verimli çalışmasını sağlamak için Adalet Bakanlığınca, icra müdür ve müdür yardımcıları arasından, icra müdürünün yetkilerini haiz bir “icra başmüdürü” görevlendirilebilecek. İş yoğunluğunun veya icra dairesi sayısının fazla olduğu illerde Adalet Bakanlığınca yetki çevresi de belirlenmek suretiyle bir veya birden fazla icra daireleri başkanlığı kurulabilecek. Başkanlıkta bir başkan ile yeteri kadar başkan yardımcısı bulunacak. Başkan birinci sınıf olmuş, başkan yardımcısı ise birinci sınıfa ayrılmış adli yargı hakim ve cumhuriyet savcıları arasından muvafakatleri alınarak Bakanlıkça atanacak. Ayrıca başkanlıkta yeteri kadar icra başmüdürü, icra müdürü, icra müdür yardımcısı, icra katibi ve memur görevlendirilecek. Başkanlık, icra dairelerinin gözetim ve denetimlerini yapacak, idari işlerine bakacak, mevzuatla verilen görevleri yerine getirecek. Bu hüküm iflas daireleri ile iflas dairelerinde çalışan görevliler hakkında da uygulanacak.

İcranın geri bırakılması kararını verme yetkisi, kanun yolu aşamasına göre bölge adliye mahkemesi veya Yargıtay’dan alınarak takibin yapıldığı yer icra mahkemesinde olacak. İcranın geri bırakılması kararının, istinaf ve temyiz aşamaları bakımından ayrı ayrı alınması usulü ise muhafaza edilecek. Bölge adliye mahkemesince istinaf başvurusunun kesin olarak esastan reddine karar verilmesi halinde alacaklının istemi üzerine, başkaca işleme gerek kalmaksızın teminata konu olan para alacaklıya ödenecek. İstinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin karara karşı temyiz yolunun açık olması halinde icranın geri bırakılması kararının etkisi, temyiz yoluna başvurma süresinin dolmasına kadar devam edecek. Haczi yapan memur, sicile kayıtlı mallar hariç olmak üzere haczettiği malın kıymetini takdir edecek, gerektiğinde bilirkişiye başvurabilecek. Haczedilmiş ancak muhafaza altına alınmamış mallar satış talebi üzerine muhafaza altına alınacak veya ihale alıcısına teslime hazır hale getirilecek, aksi takdirde satış yapılamayacak. Sicile kayıtlı motorlu kara araçlarında ise alacaklı, hacizden itibaren 6 ay içinde satılmasını isteyebilecek.

Bir taşınır malla ilgili üçüncü şahıs yedi eminliği kabul ettiği takdirde bu mal muhafaza altına alınmayacak. Ancak takibin devamına karar verilirse mal muhafaza altına alınabilecek. Alacaklı veya borçlu, hacizden itibaren 1 yıl içinde haczolunan malın satışını isteyebilecek. Borçlunun üçüncü şahıslardaki alacağı da bu hükme tabi olacak. Bir yıllık süre içinde satışı istenip de artırma sonucu satışı gerçekleştirilemeyen mahcuz hakkındaki satış isteme süresi, satış isteyen alacaklı bakımından bir yıllık sürenin sona ermesinden itibaren bir yıl daha uzayacak. Satış talebiyle birlikte kıymet takdiri ve satış giderlerinin tamamının peşin olarak yatırılması zorunlu olacak. Sicile kayıtlı motorlu kara araçları bakımından muhafaza, kıymet takdiri ve satış talebinin birlikte yapılması ve bunlara ilişkin giderlerin tamamının birlikte ve peşin olarak yatırılması zorunlu olacak. Kıymet takdiri ve satış giderlerinin, sicile kayıtlı motorlu kara araçları bakımından ilaveten muhafaza giderinin tamamı, satış talebiyle birlikte peşin olarak yatırılmazsa satış talebi vaki olmamış sayılacak.

Borçlunun borcunu düzenli taksitlerle ödemeyi taahhüdü veya alacaklı ile borçlunun hacizden önce ya da sonra borcun taksitlendirilmesi için yapacakları sözleşme nedeniyle icra dairesinde düzenlenecek tutanak veya kağıt, damga vergisinden istisna olacak. Yasayla, talebi halinde borçluya, haczedilen malın rızaen satışı amacıyla yetki veriliyor. Borçlu, kıymet takdirinin tebliğinden itibaren 7 gün içinde haczedilen malının rızaen satışı için kendisine yetki verilmesini talep edebilecek. Kıymet takdiri yapılmadığı durumlarda borçlu da kıymet takdiri yapılmasını isteyebilecek. İcra müdürü, kıymet takdirinin kesinleşmesinden sonra cebri satış işlemlerini durdurarak borçluya 15 günlük süre verecek. Borçluya verilen sürenin başlangıcından icra mahkemesinin kararına kadar geçen sürede alacaklı bakımından satış isteme süresi işlemeyecek.

Kanunda, elektronik ortamda açık artırma suretiyle satışa ilişkin hükümler de düzenleniyor. Haczolunan malın satışı, Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi’ne entegre elektronik satış portalında açık artırma suretiyle yapılacak. Açık artırmada teklif verme süresi 7 gün olacak. Açık artırma, ilanda belirtilen gün ve saat aralığında ve teklif verme yoluyla yapılacak. Teklif verenlerin kişisel bilgileri, artırma süresi içinde bilişim sistemini işleten kamu görevlileri hariç hiç kimse tarafından görülemeyecek ve bilişim sisteminde gösterilemeyecek.

Yasayla, haczedilen malın elektronik ortamda satışına ilişkin hazırlık işlemleri de yeniden belirleniyor. Buna göre birinci ve ikinci artırmanın yapılacağı gün ve saat aralığı, başlangıç tarihinden en az 15 gün önce ilan edilecek. Elektronik satış portalında yapılacak ilan, artırmanın bitimine kadar erişime açık tutulacak. İkinci artırmanın başlangıç tarihi, birinci artırmanın bitimi tarihinden itibaren bir ayı geçmeyecek şekilde belirlenecek. Elektronik satış portalında yapılacak ilanda, “Satılacak şeyin cinsi, mahiyeti, önemli vasıfları, muhammen kıymeti, bulunduğu yer ve varsa görselleri ile artırma şartnamesinde yer alan diğer bilgileri, artırmaya katılabilmek için mahcuzun kıymetinin yüzde 10’unu karşılayacak tutardaki teminatın satışı yapan icra dairesinin banka hesabına yatırılmasının zorunlu olduğu, teminatın nakit olması durumunda en geç artırma süresinin bitiminden önceki gün saat 23.30’a kadar yatırılması gerektiği” hususları yer alacak.